Muhammed Celaleddin Rumî’nin doğum tarihinin tartışmalı olmasına rağmen aldığı eğitimin kalitesi gayet nettir. Muhammed Celaleddin’e Mevlâna gibi birçok unvanı kazandıran bu üst düzey eğitimin iki büyük nedeni bulunmaktadır. Öncelikli ve yakın nedeni babası Bahaeddin Veled’in döneminin en büyük bilginlerinden biri olmasıdır. Bahaeddin Veled ve onun ilişki de olduğu diğer âlimler sayesinde Mevlâna, üst düzey bir kültür seviyesine erişmekte çok zorlanmıştır. Diğer sebebi ise doğduğu kent olan Belh’in bir ilim ve kültür merkezi olmasıdır. Çalışmamızın bu bölümünde Mevlâna’nın hayatını iki ana neden etrafında aktarmaya çalışacağız.
Mevlâna, Belh’te dünyaya gözlerini asil bir aileye mensup olarak açmıştır. Ailesini incelediğimizde birçok hanedan mensubu ve bilgin insan göze çarpmaktadır. Mevlâna’nın şeceresinin verene kaynaklar genellikle baba tarafını Hz. Ebubekir’e anne tarafını ise Hz. Muhammed’in torunu Hz. Hüseyin’e dayandırmaktadırlar.[1] Yakın ailesine baktığımızda Mevlâna’nın babaannesi Harzemşah hanedanından Türk prensesi Melîke-i Cihan Emetullah Sultan, annesi Belh emiri Rükneddin’in kızı Mümine Hatun’dur. Baba tarafından soyuna baktığımızda dedesi Celaleddin Hüseyin Hatibî, Horasan padişahı Alâeddin Harizmşah’ın kızıyla evli ve Eflakî’nin aktardığına göre “ilimi deniz gibi geniş ve engin” bir âlimdi. Ayrıca büyük bir İslâm bilgini olan Nişâbûrlu Raziyüddin’in hocalığını yapmıştı.[2] Böyle bir âlimin oğlu olan Bahaeddin Veled ise babasından aldığı ilim mirasını daha ileriye taşıyarak Sultanül Ulema unvanını kazanmıştı. Bahaeddin Veled’in dedesi babasından aldığı eğitimin dışında Necmeddin-i Kübrâ gibi büyük İslâm düşünürlerinden feyz aldığını bilmekteyiz. Bize kalan vaazlarından anladığımız kadarıyla Bahaeddin Veled felsefeyi reddeden ve bid’at yolunu benimseyen bir âlimdir.[3]
Babası öldükten sonra da Mevlâna’nın yakın çevresi, onun ilahi şiiri ve semahı ile ilgilenen, onu seven ve ardından koşan kişilerden oluşuyordu. İlk eşi Gevher Sultan, ikinci eşi Kira Hatun, oğulları Sultan Veled, Alâeddin Çelebi bunların başlıcalarıydı.[4]
[1] Yüksel Kanar, Mevlâna Rumî, Morpa Kültür Yay., İst., 1992, s. 11-12.
[2] A. Selâhaddin Hidâyetoğlu, Hz.Mevlânâ 'nın Hayatı ve Şahsiyeti, http://akademik.semazen.net/article_detail.php?id=79 (09 Ocak 2008)
[3] A. Karaismailoğlu, Mevlâna, http://akademik.semazen.net/article_detail.php?id=58 (14 Mart 2007)
[4] Ülken, Hilmi Ziya, “Mevlâna ve Yetiştiği Ortam”, Bildiriler (Mevlâna’nın 700. Ölüm Yıldönümü Dolayısıyla Uluslararası Mevlâna Semineri, 15-17 Aralık 1973 Ankara), Hz. Mehmet Önder, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara 1973, s. 238.
0 yorum:
Yorum Gönder